نوآم چامسکی
نوآم چامسکی
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
آورام نوآم چامسکی (۱۹۲۸ در فیلادلفیا، پنسیلوانیا) زبان‌شناس ، فیلسوف آنارشیست و نظریه پرداز آمریکایی است. نظریه معروف وی دستور زایشی-گشتاری است که در دهه ۶۰ میلادی انقلابی در زبانشناسی معاصر ایجاد کرد. تا پیش از نظریات وی از ماهیت زبان و چگونگی یادگیری زبان توسط انسان درک درستی وجود نداشت.[نیازمند منبع] مقالات و کتاب‌های نوام چامسکی آغازگر پژوهش‌های نوینی در عرصه روانشناسی زبان گردید.
همچنین وی مقالات متعددی در زمینه نقد سیاست‌های خارجی دولت ایالات متحده آمریکا دارد.
وی استاد بازنشسته دپارتمان فلسفه و زبانشناسی موسسه تکنولوژی ماساچوست آمریکا است.
زندگی و تحصیلات
نوام چامسکی در سال ۱۹۲۸ در فیلادلفیای آمریکا متولد شد. از سال ۱۹۵۵ در موسسه تکنولوژی ماساچوست (MIT) به عنوان استاد زبانشناسی مشغول به تدریس شد. چامسکی در سال ۱۹۷۶ در موسسه تکنولوژی ماساچوست به مقام استادی رسید.
زبانشناسی
نظریه معروف وی دستور زایشی است که در دهه ۶۰ میلادی انقلابی در زبانشناسی معاصر ایجاد کرد. وی همچنین کتاب‌های متعددی درباره ذهن و زبان و مغز و زبان نوشته است. در واقع چامسکی در بررسی‌های خود نشان داد که با بررسی نظام زبانی افراد می‌توان نتایج روان‌شناختی به دست آورد.
وی نوشته‌های متعددی نیز در زمینه علوم رایانه دارد.
نظریات چامسکی انقلابی در رشته زبانشناسی به وجود آوردند. او معتقد است اصول و خصوصیات زبان در انسان ذاتی و «به طور ارثی برنامه‌ریزی شده» است و محیط پیرامون کودک تنها نقش محرک را برای یادگیری زبان مادری ایفا می‌کند. کودک مجموعه محدودی از اطلاعات را از محیط زبانی خویش می‌گیرد و خود قادر است ترکیبات جدیدی بسازد. نظریه‌پردازان پیش‌تر معتقد بودند زبان مادری تنها از راه شنیدن گفتار اطرافیان و به صورت اکتسابی وارد مغز کودک می‌شود[۱].
ایده‌های سیاسی
نوام چامسکی روشنفکری شناخته‌شده و منتقد سیاست خارجی ایالات متحده و دولت‌های دیگر است. وی خود را سوسیالیستی آزادی‌خواه و همچنین هوادار آنارکو-سندیکالیسم می‌داند.
چامسکی اگرچه از برچیدن دیوار برلین استقبال کرد، اما ترس او از این‌که با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، مجموعه درهم‌پیچیدهٔ نظامی-صنعتی آمریکا به دنبال دشمنانی جدید خواهد گشت تا وجود خود را موجه جلوه دهد، با اتفاقاتی که بعداً در جهان رخ داد تأیید شد. به نظر چامسکی اجرای موفقیت‌آمیز این برنامه وام‌دار «اتحادی نامقدس» میان دولت آمریکا و شرکت‌های رسانه‌ای است.
چامسکی در زمان جنگ ویتنام به عنوان منتقد اجتماعی سیاست خارجی آمریکا به شهرت رسید. نخستین اثر سیاسی مهم او کتاب قدرت آمریکا و ماندارین‌های نوین (۱۹۶۹) بود که در انتقاد به طبقه روشنفکران لیبرال نوشته شده بود.
درک چامسکی از ساز و کار امپریالیسم آمریکا و توانایی همیشگی او برای فهم دورنمای کلی سیاست‌های آمریکا به مخالفت او با دخالت نظامی آمریکا در کوزوو، افغانستان و عراق و همچنین جنگ بوش بر ضد تروریسم منجر شد.
او در سال ۱۹۸۰ بر کتاب روبرت فاوریسون (Robert Faurisson) که در حقیقت داشتن هولوکاست تردید کرده بود، مقدمه یی نوشت. اگرچه این مقدمه تنها با دفاع از آزادی بیان می‌پرداخت، با واکنش‌های سختی مواجه شد. وی بعد‌ها آشکار ساخت که از وی مطلبی در دفاع از آزادی بیان خواسته شده بود و او از استفاده از آن به عنوان مقدمهٔ کتاب مذکور اطلاع نداشت.
در دهه‌های ۷۰ و ۸۰ میلادی چامسکی به همراهی جان پیلگر (John Pilger) از معدود کسانی بودند که از نسل‌کشی «پنهان» در تیمور شرقی سخن گفتند. وی به تمامی روسای جهمور آمریکا، حتی جان اف کندی که محبوبیتی باورنکردنی دارد، با دیدی انتقادی می‌نگرد. او درین باب کتاب نیمه تاریک کاملوت را نوشته است.
ایران
وی از تظاهرات معترضین به انتخابات ۲۲ خرداد استقبال کرد و گفت:«شجاعت و پایداری تظاهرکنندگان را تحسین برانگیز و دارای اهمیت تاریخی تام و تمام» توصیف می‌کند. وی می‌گوید:«هرگونه استفاده از زور باطل است و نتایج انتخابات حتی ذره‌ای معتبر به‌نظر نمی‌رسد».[۲]
پس از اعتصاب غذای اکبر گنجی روبروی سازمان ملل نوام چامسکی از او حمایت کرد و گفت که سعی می‌کند به او و همراهانش بپیوندد[۳].
نوآم چامسکی در تاریخ ۲۳ ژوئیه 2009، یکم مردادماه، از محل سکونتش در ماساچوست به نیویورک رفت تا در جمع اعتصاب غذاکنندگان ایرانی حاضر شود؛ تجمع سه روزه‌ای که در اعتراض به رفتار جمهوری اسلامی ایران با معترضان به نتیجه انتخابات برگزار شده بود.
آثار ترجمه شده به فارسی
آثار سیاسی
- بهره‌کشی از مردم: نئولیبرالیسم و نظم‌جهانی. ترجمهٔ مرتضوی، حسن. تهران: نشر دیگر، ۱۳۷۹.
- آمریکای بزرگ و حقوق بشر. ترجمهٔ بهزاد باشی. تهران: انتشارات آگاه،
- دهه جنگ سرد: روند جنگ سرد در دهه ۱۹۸۰ - ترجمه شاهرخ وزیری (۱۳۶۴)
- مثلث سرنوشت ساز، فلسطین، آمریکا و اسرائیل - ترجمه عزت الله شهیدا (۱۳۶۹)
- دمکراسی بازدارنده - ترجمه غلامرضا تاجیک(۱۳۷۲)
- ۱۱ سپتامبر - ترجمه خلیل دباش (۱۳۸۲)
- سلطه یا بقا: طرح سلطهٔ آمریکایی - ترجمه علیرضا ثقفی (۱۳۸۵)
- كنترل رسانه - ترجمه ضيا خسروشاهي- انتشارات درسا ۱۳۸۶
- تلاش آمريكا براي حاكميت جهاني- ترجمه ضيا خسروشاهي- انتشارات درسا ۱۳۸۷
- جاه طلبي هاي امپراتوري - ترجمه ضيا خسروشاهي- انتشارات درسا ۱۳۸۷
- دولت های فرومانده - ترجمه اکرم پدرام نیا - انتشارات افق ١٣٨٧
آثار زبانشناسی
- ساختارهای نحوی، (ترجمه احمد سمیعی گیلانی)
- زبانشناسی دکارتی: فصلی از تاریخ تفکر عقلگرا - ترجمه احمد طاهریان انتشارات هرمس (۱۳۷۷)
- زبان و اندیشه - ترجمه کوروش صفوی انتشارات هرمس(۱۳۷۹)
- دانش زبان: ماهیت ، منشاء و کاربرد آن - ترجمه علی درزی(۱۳۸۰) نشر نی
- کنترل رسانه ها: عبدالرضا شاه محمدی - انتشارات فکرت ۱۳۸۱
دانلود کتابها
دیدگاه های متعارض در باره ی نظام جهانی سلطه
